مقدمه :
تايرهاي بدون تيوب يا تيوبلس (Tubeless Tire) گونه اي از تاير هستند که به سبب بهره مندي از خصوصيات کيفي ويژه اي از جمله ايمني بالا، راحتي در کار و عملکرد خوب، در ميان انواع تاير جايگاه ويژه اي را بخود اختصاص داده اند. در اين نوشتار سعي شده است که ساختار تاير تيوبلس، عملکرد و نيز مزاياي اين لاستيک مورد توجه و بحث قرار گيرد.

1. ساختمان لاستيک تيوبلس
تاير تيوبلس از لحاظ ساختمان شبيه به لاستيک معمولي ميباشد؛ با اين تفاوت که جدار داخلي آن بوسيله لايه نازکي از بوتيل (Butyl) بطور کامل عايق بندي شده است. اين لايه لاستيک که از پليمريزاسيون ايزوبوتيل بدست مي آيد، همان لايه نازکي است که در جدار داخلي تيوب هاي معمولي مورد استفاده قرار ميگيرد. اين لايه مانع از نشتي هوا شده و بنابراين تاير و لبه چرخ تشکيل يک مخزن هوا را ميدهند که مانند تيوب معمولي قابليت نگهداري هوا را دارا است. لذا در لاستيک تيوبلس نيازي به تيوب و روبان لاستيکي دور چرخ (Flap) نيست. همچنين بر خلاف لاستيک هاي معمولي که بر روي چرخ چند قسمتي (Multi-piece Wheel) سوار مي شوند، لاستيک تيوبلس مي تواند بر روي چرخ يکپارچه (Single-piece Wheel) سوار شود.

2. عملکرد لاستيک تيوبلس
درصورتي که شئي مانند ميخ وارد بدنه لاستيک معمولي و تيوب شود، با سوراخ کردن جداره آنها موجب خارج شدن سريع هوا خواهد شد. اين در حاليست که در لاستيک تيوبلس پس از ورود ميخ به بدنه لاستيک اطراف آن به سرعت آب بندي شده و خود ميخ نيز بعنوان درپوش راه خروج هوا را مي بندد. يک تاير تيوبلس که درست نصب شده باشد، بطور متوسط باد را با سرعت 25/0 اتمسفر در روز از دست ميدهد، لذا اگر تاير تيوپلس باد را با سرعتي بيشتراز مقدار ذکر شده از دست بدهد بايد ابتدا از بابت سفت بودن درپوش سوزن باد اطمينان حاصل کرده، سپس به دنبال پنچري موجود در لاستيک گشت.

3. مزاياي لاستيک تيوبلس
هرچند که هر دو لاستيک معمولي و تيوبلس در اندازه يکسان و فشار باد يکسان ميتوانند ميزان بار يکساني را تحمل کنند، ليکن لاستيک تيوبلس مزاياي خاصي دارد که به ذکر آنها مي پردازيم.
• نصب لاستيک تيوبلس بسيار ساده تر است.
• استفاده از آن موجب کاهش وزن خودرو مي شود.
• تعداد قطعات کمتر و تعمير آنها ساده تر است.
• افزايش عمر تسمه درون لاستيک (Bead) بسبب افزايش فزاي خالي در چرخ که منجر به کاهش انتقال حرارت از لنت ترمز خواهد شد.
• افزايش عمر تاج و ديواره جانبي لاستيک.
• افزايش تعادل جانبي بر سر پيچ ها و در هنگام دور زدن به دليل کمتر بودن ارتفاع در مقطع لاستيک.
• عدم انفجار لاستيک به سبب پنچري و افزايش ضريب ايمني.
• افزايش فاصله زماني ميان پنچري و خوابيدن لاستيک که به راننده اين امکان را ميدهد که خود را به تعميرگاه برساند.
• کاهش صدمات وارده از دست اندازهاي مسير به جلوبندي به سبب مقاومت لاستيک نسبت به ضربات وارده.
• عدم امکان وجود پبچري ريز در لاستيک بدليل ساختار خاص لاستيک تيوبلس.
• عدم امکان نفوذ شيئ ريز از کناره لاستيک به داخل آن.







تایر یکی از قسمت های اصلی خودرو است که بر روی رینگ مستقر شده و مجموعه لاستیک را تشکیل می دهد .
به طور کلی یک تایر از 4 قسمت تشکیل شده :

1 : لایه های تایر

2: آج های تایر

3 : تیوب

4 : والو ( محلی که باد وارد تایر می شود )

تایر ها جز وزن فنر بنده نشده خودرو هستند و عملا نیروی عمودی وارد شده از سمت بالا رو تحمل می کنند ، پس باید داری ویژگی های خاصی نیز باشند که به آنها اشاره خواهد شد ، یک تایر مناسب باید بتواند بار زیاد – لغزندگی جاده – سرعت زیاد را به خوبی تحمل کرده و از مسیر منحرف نشود . بدنه متشکل از لایه هایی از رشته های مقاوم و مستحکم است که مجموعا قابلیت تحمل فشار داخلی تایر و همچنین جذب نیروهای وارده از سطح جاده را داراست. معمولا در خودروهای سواری جنس این لایه از الیاف پلی استر است و در خودروهای سنگین از فولاد استفاده می شود. زاویه نصب این لایه ها نسبت به محیط تایر در نوع رادیال بین 88 تا 90 درجه و در نوع بایاس پلای 30 تا 40 درجه است. استحکام یک تایر معمولی با تعداد لایه های بدنه توصیف می شود.

همخواني نوع تاير با رينگ مصرفي ، شرايط رينگ مصرفي و بالانس تاير


1- هنگام انتخاب رينگ به نوع وسيله نقليه، اندازه و نوع تاير توجه كنيد . رينگ مورد نظر حتماً بايد با استاندارد وسيله نقليه و متناسب با نوع تاير انتخاب شود .
2- حركات غير عادي اتومبيل از قبيل كشيده شدن به يك جهت و يا لرزش و غيره را جدي بگيريد و در صدد رفع نقص فني خودرو يا رينگ و يا نا بالانسي تاير اتومبيل خود برآييد .
3- اگر روي ديواره ي تاير كلمه تيوبلس (Tubeless) ذكر شده باشد بيانگر اين مطلب است كه تاير مذكور به شرط آنكه از رينگهاي مخصوص تاير تيوبلس ( بدون نياز به تيوب) ، جهت رينگ كردن استفاده شود احتياجي به استفاده از تيوب ندارد . چنانچه روي ديواره ي تاير كلمه تيوبلس (Tubeless) ذكر نشده باشد بيانگر اين مطلب است كه تاير مذكور حتماً بايد با استفاده از تيوب ، رينگ شده و آماده استفاده گردد . به اين نوع تايرها تيوب تايپ (Tube type) مي گويند .
4- عدم استفاده از تيوب هنگام رينگ كردن تايرهاي تيوب تايپ (Tube type) عواقب خطرناك و جبران ناپذيري را براي مصرف كننده ، به دنبال خواهد داشت .
5- از رينگ هاي زنگ زده ، پوسيده ، تابدار و جوشكاري شده مطلقاً استفاده نكنيد .
6- درصورت استفاده از تاير تيوبلس دقت كنيد لبه هاي رينگ(محل نشيمنگاه طوقه(بيد) تاير) سالم باشد .
7- از هرگونه تغييرات بر روي رينگ مانند : جوشكاري ، ساج انداختن ، سنگ زني و ... خودداري نماييد .
8- سوراخ هاي پيچ بر روي سطح كروي شكل حالت واشر فنري دارند . لذا از رينگ هايي كه سطح كروي سوراخ هاي پيچ آن به هر دليل صاف شده است استفاده ننماييد .
9- هنگام نصب تاير بر روي رينگ هاي آهني اگر رنگ محل نصب طوقه تاير روي رينگ از بين رفته باشد و احتمال زنگ زدگي وجود داشته باشد ، بهتر است از زدن آب و آب صابون به طوقه تاير پرهيز نمود . اين امر سبب كاهش زنگ زدگي سطح داخلي رينگ شده و استحكام رينگ حفظ مي گردد.
10- تايرهاي روي يك محور خودرو بايد از يك اندازه و از يك نوع ( هردو باياس يا هردو راديال) و حتي از يك مارك و يك طرح آج باشند تا بهترين قابليت رانندگي را براي شما فراهم نمايند . نوع رينگ هاي بكار رفته روي يك محور نيز مي بايد كاملاً يكسان باشند .
11- مجموعه تاير و رينگ مورد استفاده در خودرو را حتماً بالانس ديناميك نماييد .

نحوه ساخت تایر

تایرها از روی هم گذاری لایه های لاستیک ایجاد می شوند ، این لایه ها در دمای زیاد تحت اثر پرس های سنگین قرار می گیرند و با لایه های فلزی نیز مقاوم سازی می شوند . لایه گذاری های مختلفی در تایرها انجام می شود که رایج ترین آنها زاویه دار متقاطع و رادیال است . زاویه دار متقاطع : این لاستیک ها دارای کیفیت مطلوبی هستند و به علت قیمت ارزان تر نسبت به رادیال کاربرد بیشتری دارند رادیال : یک لاستیک با لایه گذاری کاملا افقی ، خنک در سرعت های زیاد ، میل به غلتش خوب و استحکام بسیار زیاد ( در خودرو های دارای بار زیاد به علت نرمش زیاد استفاده نمی شود )

آج تایرها

آج قسمت خارجی تایر است که مستقیما با سطح زمین در ارتباط است ، اهمیت آجها در جاده های شهری و اتوبان ها کمتر معلوم می شود و این یکی از همان دلایلی است که افراد نا آگاه فقط به زیبایی آح ها اهمیت می دهند . طرح های مختلف آج برای تخلیه بهتر آب از زیر تایر و افزایش قابلیت تایر در برخورد با شرایط گوناگون سطح جاده ساخته می شود. می توان به طرح های رگه ای (Rib) ، عرضی (Lug) ، ترکیبی از عرضی و رگه ای (Rib & Lug) و بلوکی (Block) اشاره کرد که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند. ولی نقش این بازیگران در جاده های شنی – برفی – مرطوب و کم اصطکاک به خوبی آشکار می شود ، انتخاب لاستیک با آج مناسب در شرایط سخت رانندگی فرمان پذیری خودرو را افزایش می دهد . انتخاب آجها با شکل مناسب از پرشدن لاستیک از گل و برف در جاده های نا مطلوب نیز جلو گیری می کند . عمق آج در تایر نو 5/9 میلی متر است و تا عمق 2 میلی متر قابل قبول است .

مشخصات لاستيك خودرو
روي ديواره بيروني هر تاير، اعداد و كدهاي درج شده است كه در حقيقت شناسنامه لاستيك خودرو هستند. در شكل مفهوم اين علائم بيان شده است. در ادامه به شرح برخي از مهمترين آنها می پردازیم.

الف) اندازه تاير
اندازه لاستيك خودرو با علائمي همچون4P185/60R13 نشانداده مي شود. که بدین معنی میباشد:
P = تاير خودروي شخصي
185= پهناي تاير (برحسب ميلي متر)
60= نسبت ارتفاع ديواره لاستيک به پهناي آن (برحسب ميلي متر)
R = راديال
14= قطر رينگ (بر حسب اينچ)
ب)حد بارگذاري
اين عدد نماينده حداكثر وزني است كه تاير مي تواند تحمل كند، هنگامي كه حداكثر مقدار مجاز فشار را داشته  باشد و بين صفر تا 279 متغير است. براي خودروهاي شخصي، عدد حد بارگذاري بين 75 تا 105 است.براي مثال، حد بارگذاري براي خودروي پرايد 76 و معادل 400 كيلوگرم بار است، یعني اين تاير هنگامي كه حداكثر فشار باد مجاز را دارد (بخش "و" را ببينيد)، حداکثر 4 درصد كيلوگرم را مي تواند حمل کند. توجه داشته باشيد هرگز لاستيكي را كه حد بارگذاري آن كمتر از میزان توصیه شده از سوی سازنده خودروست، روي رينگ نصب نکنید.

ج) علامت حداكثر سرعت قابل تحمل
حداكثر سرعتي كه لاستيك مي تواند تحمل كند، با يك حرف از A تا Z بيان مي شود.براي مثال روي جداره تاير خودروي پرايد، نماد H براي سرعت درج شده كه نشان می دهد هنگامي كه تاير داراي فشار بار و بارگذاري مناسب است، حداكثر توان حركت 320 كيلومتر در ساعت را داراست. واضح است اگر تايري تحت تأثير حداكثر سرعت واقع شود اما فشار باد آن تنظيم نباشد و يا اضافه بار روي آن را اعمال شود، آسيب می بیند و يا ممكن است بتركد.

د) تاريخ ساخت لاستيك
كليه لاستيك ها داراي تاريخ ساخت روي جداره خود هستند كه با چهار رقم نشان داده می شود. دو عدد اول نشان دهنده هفته ساخت و دو رقم بعد سال ساخت لاستيك هستند. براي مثال عدد "1607" نشان مي دهد اين لاستيك در هفته شانزدهم سال 2007 ميلادي توليد شده است. امروزه همراه لاستيك هاي نو خارجي، يك كارت دريافت مي كنند كه پس از وارد كردن مشخصات بايد به آدرس شركت سازنده پست شود يا لاستيك را از طريق اينترنت، ثبت می کنند تا هرگونه كار كرد نامناسب بعداً قابل پيگيري باشد.

ه) تركيبات سازنده تاير
اين بخش، مواد سازنده لاستيك را توضيح مي دهد. مثال:TREAD PLIES=1-PLY POLYESTER+2 STEEL يعني رويه تاير مركب از يك رويه پلي استري همراه دو لايه سيم فولادي است.

و) حداكثر فشار باد و بار تحميلي به تاير
عددي كه در مقابل عبارت "حداكثر فشار باد" روي تاير درج می شود، مربوط به فشار بادي است كه بايد لاستيك داشته باشد، وقتی شما مي خواهيد حداكثر بار قابل تحمل را روي آن تحميل كنيد. اين عدد، مقدار فشار باد توصيه شده براي استفاده نرمال نيست. مقدار توصيه شده فشار باد تايرها روي يك پلاك كه معمولاً در لبه داخلي يكي از دو درجلو نصب مي شود، نوشته شده است. اگر آن را نيافتيد، به دفترچه راهنماي خودرو مراجعه کنید.